Ψωμί και εορταστικό ημερολόγιο

Η θέση του ψωμιού ήταν κυρίαρχη και στο εορταστικό τραπέζι. Τα Χριστούγεννα με τα χριστόψωμα, το Πάσχα με λαμπρόπιτες και την Καθαρή Δευτέρα με λαγάνες.

Τα ψωμιά των εορτών ζυμώνονται όπως τα καθημερινά ψωμιά, αλλά διαφοροποιούνται στο στολισμό και τον συμβολισμό τους ανάλογα με την εορτή για τη οποία προορίζονται.

Χριστόψωμα

Το ψωμί των Χριστουγέννων απηχεί την ιδιαιτερότητα της μεγάλης γιορτής, παρασκευάζεται την Παραμονή και η κοπή του γίνεται μόνο από το σπιτονοικοκύρη. Σύμβολα και πλουμίδια όπως ο σταυρός με 5 καρύδια, το μονόγραμμα του Χριστού, χριστουγεννιάτικο δέντρο, σύκα και σταφίδες και κέντημα με πιρούνι το κάνουν ξεχωριστό. Συνήθως η διακόσμηση του εξαρτάται από τις ασχολίες των κατοίκων.

Λαμπρόπιτα

Η πίτα της Λαμπρής στολίζεται με επιδεξιότητα και στολίδια που θυμίζουν τη σταύρωση. Συγκεκριμένα με τη ζύμη σχηματίζονται χέρια σταυρωμένα και στο κέντρο ένα κόκκινο αυγό. Ύστερα αλείφουν την πίτα με χτυπημένο αυγό (κρόκο), πασπαλίζεται με αμύγδαλο και ψήνεται.

Τα ψωμιά της Αποκριάς

Η Καθαρή Δευτέρα βρίσκει το νοικοκυριό έτοιμο να ανταποκριθεί στις διαιτητικές απαιτήσεις της Μ. Σαρακοστής, με εφόδια που έχουν ετοιμάσει οι νοικοκυρές, λαγάνες, μακαρόνια στριφτά, τριφτάδες, τουρσιά και τραχανά σαρακοστιανό.

Δεν είναι πολύ μακριά η εποχή που οι κοπέλες έτρωγαν την Καθαρή Δευτέρα την αλμυροκουλούρα για να ονειρευτούν το νιο που θα πάρουν.

1. Αλμυροκουλούρα

Κοπέλες της παντρειάς ζύμωναν την αλμυροκουλούρα την Καθαρή Δευτέρα. Έπαιρναν αλεύρι από τρεις πρωτοστέφανες Μαρίες και ζύμωναν με ίση ποσότητα αλατιού (5 κουταλιές αλεύρι - 5 κουταλιές αλάτι). Το ζύμωναν χωρίς να βλέπουν το ζυμάρι, το έψηναν κρυφά και νηστικές όλη τη μέρα το έτρωγαν πριν κοιμηθούν. Στα όνειρα τους εμφανιζόταν ο μέλλοντας σύζυγός που θα τους έδινε νερό να ξεδιψάσουν.

2. Λαγάνα

Η νοικοκυρά ζυμώνει λείο ελαστικό ζυμάρι με υλικά αλεύρι, αλάτι, νερό και προζύμι το σκεπάζει και το αφήνει σε ζεστό μέρος να φουσκώσει. Δίνει το σχήμα της λαγάνας πλάθοντας το λεπτό και το πατά με τα δάχτυλα της για να κάνει μικρά βαθουλώματα. Το βάζει σε λαδωμένο ταψί και το σκεπάζει για μισή ώρα ακόμη. Αλείφει με λάδι, πασπαλίζει με σουσάμι και ψήνει.