Κερπινή

Αρκαδίας

English Language

 [Λοιπά χωριά]

Ιστορικά στοιχεία

Ε’ Επανάσταση του 1821

      Η μεγάλη Επανάσταση του 1821 βρήκεν έτοιμους ψυχολογικά τους κατοίκους της επαρχίας Καρύταινας, από τη δράση των Φιλικών, κυρίως του Σωτήρη Παπαγιαννόπουλου από το Βαλτεσινίκο και του Στέφ. Ρολογά η Στεφανόπουλου από τη Ζάτουνα. Άρπαξαν τα όπλα πρόθυμα, έψαλαν παντού δοξολογίες και πανηγύρισαν, έπιασαν και σκότωσαν Τούρκους, ο λαός παντού μ’ ενθουσιασμό κατευόδωνε τους πολεμιστές, που είχαν ορκιστεί : <<Ελευθερία ή Θάνατος>>. Οι γυναίκες τους ενθάρρυναν, ζύμωνάν συνέχεια ψωμιά (δεν υπήρχαν φούρνοι), τους βοηθούσαν όπως μπορούσαν. Η Κερπινή και τα γύρω χωριά από καιρό αρνιόσαν τους φόρους και κορόιδευαν τους Τούρκους. Στις 23 Μαρτίου στο ναό Ιωάννου Προδρόμου Λαγγαδίων εψάλη δοξολογία επίσημη κι’ εκηρύχθη Επανάσταση. Εδώ παρουσιάστηκαν κι’ οι ένοπλοι Κερπινιώτες μ’ ενθουσιασμό, γιατί πάντα διακρινόσαν για την ανυπακοή τους στους τυράννους και τη συμμετοχή τους στα διάφορα  επαναστατικά κινήματα.

            Η Επαρχία Καρύταινας ήταν χωρισμένη σε 3 Τμήματα : 1) Της Άκοβας, περιοχή Λαγγαδίων, μ’ αρχηγό το Δεληγιάννη, όπου υπαγόταν και η Κερπινή. 2) Της Λιοδώρας, από τη Ζάτουνα και πέρα μ’ αρχηγό το Δ. Πλαπούτα και 3) Των Βουνών και του Κάμπου, περιοχή Καρύταινας, μ’ αρχηγό το Θ. Κολοκοτρώνη.

            Σε λίγες μέρες πέρασ’ από την Κερπινή ο Κωνσταντίνος Κολοκοτρώνης με 200 ενόπλους και σφράγισε τις αποθήκες των Τούρκων. Οι κάτοικοι ενθουσιάστηκαν φυσικά και πολλοί νέοι τον ακολούθησαν στο εθνικό στρατόπεδο. <<… Ο Κωνσταντίνος Δεληγιάννης απήλθεν προς τα μέρη της Κερπινής και Στρέζοβας να ιδούν οι κάτοικοι των μερών εκείνων, να εμψυχωθούν, να τρέξουν εις τα στρατόπεδα>>. (Απομνημ. Καν  Δεληγιάννη ). Τακτικοί κι’ έφεδροι στρατιώτες Κερπινιώτες έφτασαν κοντά τους 100, μοιρασμένοι σε 4 μπουλούκια (ομάδες) με μπουλουκτσήδες τους: Δήμο Γιαννακόπουλο, Στάθη Κωνσταντόπουλο, Δημ. Μόσχοβο και Στάθη Σκουριασμένο, κάτω από τους: Κ. και Δ. Δεληγιάννη, Ι. Κολοκοτρώνη  και Δ. Πλαπούτα. Πήραν μέρος στις εξής επιχειρήσεις :

   α) Στην πολιορκία  του κάστρου της Καρύταινας.

   β) Στην εκτέλεση των Λαγγαδινών Τούρκων και την πυρπόληση του τζαμιού των την 1^η Απριλίου 1821, μαζί με Βαλτεσινιώτες και Γλανιτσιώτες υπό τον Κ. Δεληγιάννη. <<… Λέγω ευθύς προς τον Κωνσταντάκην ( τον αδελφόν του)  : Βλέπεις, ότι ημείς είμεθα εις αυτήν την αθλίαν κατάστασιν και δεν δυνάμεθα ουδέ να πατήσωμεν. Πάρε ευθύς τους 48 στρατιώτες και απέρασε εις την Γλανιτσιά, Κερπινήν, Βαλτεσινίκον και πάρε όσους άλλους στρατιώτες εύρης εκεί, καθώς τους διατάσω να σε ακολουθήσουν όλοι ευθύς και αύριον με τα εξημερώματα να προφθάσης εις τα Λαγκάδια και να φονεύσης όλους τους Τούρκους άνδρας, γυναίκας και παιδιά, χωρίς ν’ αφήσης ούδ’ ένα, συγχρόνως να καταπυρπολήσης και το τζαμί…>>. Μάζεψε υπέρ τους 100 κι’ ό,τι του είπε. (Απομνημ. Καν. Δεληγιάννη, τόμ. 1^ος ).

   γ) Στις μάχες στη Ζαράκοβα και στο Χάνι της Συλήμνας στις 19 Απριλίου 1821, όπου διακρίθηκαν οι Κερπινιώτες καπεταναίοι με τα μπουλούκια τους, όπως αναφέρει ο Κ. Δεληγιάννης ονομαστικά τους: Σκουριασμένο και Δήμο, μαζί με το Δράκο Δαβιώτη με 100 περίπου μαχητές σ’ ένα ταμπούρι, που σκότωσαν πάνω από 100 Τούρκους και πολύ πιο πολλούς επλήγωσαν και τους κυνήγησαν προς την Τριπολιτσά, το δε σπουδαιότερο εσκότωσαν τον αρχηγό τους Ομέραγα του Μπίμπαση, που ήταν εκπαιδευμένος στην Αίγυπτο, εμπειροπόλεμος, στρατηγικός νους και στήριζαν σ’ αυτόν πολλές ελπίδες.

   δ) Στη μάχη του Βαλτετσίου (12 – 13 Μαΐου 1821), όπου δεκάδες Κερπινιώτες πολέμησαν ηρωικά. Το μεσονύκτιο της 12^ης προς 13^ην μπήκε στο Βαλτέτσι ο Κερπινιώτης Στάθης Σκουριασμένος με το σώμα του, μαζί με τους συναδέλφους του μπουλουκτσήδες Σταύρο Αλωνιστιώτη κι’ Αργύρη Τζιουμέλη, με κίνδυνο της ζωής τους όλοι στη διάσπαση του στενού Τούρκικου αποκλεισμού, φέρνοντας στους πολιορκημένους 3 χιλιάδες δεκάδες φουσέκια και δίνοντάς τους θάρρος με την είδηση πως έρχεται ενίσχυση από 10 χιλιάδες Έλληνες.

    ε) Στην πολιορκία της Τριπολιτσάς (21 Μαΐου – 23 Σεπτεμβρίου 1821), όπου πήραν μέρος 60 περίπου άνδρες υπό τους: Δήμο Γιαννακόπουλο, Στάθη Σκουριασμένο, Στάθη Κωνσταντόπουλο και Δημήτρη Μόσχοβο, που είχαν στα μπουλούκια τους και Γλανιτσιώτες, Γλοβοβίτες και άλλους, υπό τους : Κ. Δεληγιάννη και Θ. Κολοκοτρώνη.

    στ) Στην πολιορκία της Πάτρας ( 15 Φεβρουαρίου – 18 Μαΐου 1822) υπό τους: Καν. Και Δ. Δεληγιάννη, πήραν μέρος ηρωικό σε πολλές αψιμαχίες.

   ζ) Στις μάχες εναντίον του Δράμαλη (Ιούλιος 1822 – Οκτώβριος 1824).

   η) Στην πολιορκία του Ναυπλίου (Αύγουστος – Νοέμβριος 1822).

   θ) Στην πολιορκία του Μεσολογγίου (11 Νοεμβρίου 1822 – 18 Ιανουαρίου 1823).

   ι) Στις άτυχες μάχες Τρικόρφων κι’ Αλωνίσταινας (24 Ιουνίου 1825) , όπου επέδεσαν τραύματα των Βαλτεσινιωτών: Χρ. Παναγούλια και Αναγν. Δημητρακόπουλου.

   ια) Σ’ όλες τις μάχες κατά του Ιμβραήμ.

            Η Κερπινή και στην Επανάσταση του 21, αλλά και πριν απ’ αυτήν, εδέχθη πολλές εχθρικές επιδρομές και καταστροφές, τις εξής :

            α) Το 1664 η χήρα Μέντα, όπως γράψαμε, έκαψ’ όλους τους οικισμούς της γιατί δεν πλήρωναν τους φόρους και την πρόσβαλε ένας Κερπινιώτης.

            β) Το 1769 στο κίνημα του Ορλώφ έπαθε μερική καταστροφή.

            γ) Το 1824 Ρουμελιώτες ένοπλοι υπό τον Κωλέττη άρπαξαν τ’ αποθηκευμένα για τον αγώνα σιτηρά κι’ έκαναν πολλές άλλες λεηλασίες και βιαιότητες στην Κερπινή, Βαλτεσινίκο, Γλανιτσιά και Τοπόριστα.

            δ) Το 1825 στην πρώτη επιδρομή του Ιμβραήμ.

            ε) Το 1825 στην δεύτερη επιδρομή του Ιμβραήμ.

            στ) Το 1826 στην Τρίτη επιδρομή του Ιμβραήμ.

            Για τις επιδρομές του Ιμβραήμ θ’ ασχοληθούμε εκτενέστερα.

Πρώτη επιδρομή του Ιμβραήμ  

            Στις 3 Ιουλίου, μετά την πανωλεθρία των Ελλήνων στα Τρίκορφα, ξεκίνησ’ ο Ιμβραήμ με 20 χιλ. πεζικό και ιππικό από την Αλωνίσταινα και κυνηγώντας τους Έλληνες έφτασ’ ως τα Μαγούλιανα. Εκεί μοίρασε το στρατό του σε 2 τμήματα. Το ένα  υπό τον Σαμή πασά πέρασε Βαλτεσινίκο, Κερπινή, Γλανιτσιά κι’ επιασε της Κυράς το γεφύρι για ν’ αποκλείσει τους οπλαρχηγούς και τις οικογένειές τους. Το άλλο τμήμα υπό τον Ιμβραήμ πέρασ’ από τα Λαγκάδια μέχρι το Σπάθαρι, πυρπολώντας και ρημώνοντας τα πάντα. Ο Σαμή Πασάς προχώρησ’ ως τη Βάχλια κι’ από κει πέρασ’ από το Σοπωτό, τη Χόβολη και γύρισε στην Τρίπολη καταστρέφοντας τα πάντα.

            Γυρνώντας από τις σπηλιές, που κρύφτηκαν, στα σπίτια τους οι Κερπινιώτες ( 6 .7. 1825) βρήκαν τα περισσότερα σπίτια καμένα, όλα γυμνά από ρούχα και τρόφιμα και τα κοπάδια τους αποδεκατισμένα.

Δεύτερη επιδρομή του Ιμβραήμ  

         Στα τέλη Αυγούστου 1825 πάλι βγήκε μ’ όλο το στρατό του ο Ιμβραήμ από την Τρίπολη και τον άπλωσε στις κοιλάδες τις εύφορες του Λεβιδίου, του Δάρα, της Κερπινής κλπ., για να μαζέψουν τα ώριμα αραποσίτια, να εφοδιάσει την Τρίπολη πριν πάει στο Μεσολόγγι. Ένα ανίψι του Μπεόπουλο με 300 άνδρες έφτασε στην Λάστα και ξέγνοιαστο κάτω από μια καρυδιά έτρωγε καρύδια και ρέμβαζε. Εκεί όρμισαν και τον έπιασαν αιχμάλωτο και τον κρατούσε ο Γιώργης Μπούμπουλης ή Κούνας από το Βαλτεσινίκο κι’ υποσχέθηκε να δώσει ο θείος του γι’ αντάλλαγμα της απελευθέρωσης του πολλούς αιχμαλώτους Έλληνες και πολλά χρήματα. Αλλ’ ο Γιώργης Γιαννακόπουλος, από τ’ Αγριδάκι, τον σκότωσε ύπουλα κι’ έγινε πρόξενος μεγάλης ζημιάς. Μόλις τόμαθε ο Ιμβραήμ έγινε θηρίο κι’ άμέσως από το Δάρα έφτασε στη Λάστα, την κατάστρεψε, κι από κει  στα Μαγούλιανα, Βαλτεσινίκο μέχρι το ύψωμα  Κουτούνι πάνω από την Τσιάρνη, ερημώνοντας τα πάντα. Από κει ένα τμήμα γύρισε και πολιόρκησε τους κλεισμένους στη σπηλιά του Αγιονικόλα 500 κατοίκους Βαλτεσινίκου κι’ άλλων γύρω χωριών, χωρίς να καταφέρει να μπει στη σπηλιά, κι’ άλλο έφτασε στη Γλανιτσιά. Ύστερα όλοι μαζί, αφού έκαψαν και λεηλάτησαν τη Γλανιτσιά και την Κερπινή, κυνηγούσαν στα γύρω υψώματα τους Κερπινιώτες και γίνηκαν πολλές μικροσυμπλοκές σ’ όλες τις σπηλιές, όπου κρυβόσαν. Στην μεγάλη σπηλιά τ’ Αγιοταξιάρχη γίνηκε σωστή μάχη. Εκεί είχε κτιστεί τριώροφο φρούριo μ’ αποθήκη τροφίμων, πολεμοφοδίων και πολεμίστρες, σκάλες εξωτερικές κι’ εσωτερικές και μικρά πορτοπαράθυρα. Είχαν κλειστεί μέσα όλοι σχεδόν οι Κερπινιώτες με τρόφιμα και πολεμοφόδια. Ο Ιμβραήμ μάταια επί ώρες πολιόρκησε σκληρά το φρούριο. Τότ’ έβαλε φωτιά στο δάσος της Βέλικας πάνω από τη σπηλιά και δοκίμασε να ρίξει φωτιά και να τους κάψει. Με υπεράνθρωπές προσπάθειες οι πολιορκημένοι έσβησαν τη φωτιά και γλίτωσαν. Κάηκαν μόνον οι εξωτερικές σκάλες. Απογοητευμένος κι’ από δω ο Ιμβραήμ έκαψε τα δάση και τα χωριά Γλόγοβας, Καρνεσιού κι’ Αγριδιού κι’ έφτασε πάλι στο Δάρα. Μέχρι το χειμώνα οι Κερπινιώτες έμειναν στις σπηλιές κι’ όταν στο μεταξύ διόρθωσαν τα καμένα σπίτια τους γύρισαν σ’ αυτά.    

Τρίτη επιδρομή του Ιμβραήμ

          Το Σεπτέμβρη του 1826, μετά την επιτυχία του στο Μεσολόγγι, ο Ιμβραήμ έκαν’ επιδρομή στην επαρχία Καλαβρύτων, ένα τμήμα δε του στρατού του πέρασε στα χωριά της Καρύταινας. Οι χωρικοί υπό τους Καν. και Δημ. Δεληγιάννη τους επολέμησαν γενναία και τους κυνήγησαν στην Κερπινή, Γλανιτσιά, Κυράς γεφύρι, Συριάμου, Ποδογορά, Ξεροκαρύταινα, Παραλογγούς και Τριπόταμα, ώσπου τέλος τους έβγαλαν από την επαρχία, πριν καταστρέψουν και πάλι τα πολύπαθα χωριά. Όταν αργότερα, φοβισμένοι και πληγωμένοι από τον Ιμβραήμ, προσκύνησαν οι κάτοικοι πολλών χωριών των Καλαβρύτων, της Πάτρας, της Βοστίτσας και της Γαστούνης, ο Θ. Κολοκοτρώνης θεωρούσε  << το μίασμα του προσκυνήματος>> πιο επικίνδυνο κι’ από 50 χιλ. Στρατό του Ιμβραήμ, διάταξε <<φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους>>. Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης τον Ιούνιο του 1827 έστειλε από την Καρύταινα το Δ. Κολοκοτρώνη με 150 άντρες στην Κερπινή και γράμματα σε πολλά μέρη να στείλουν δυνάμεις εκεί. <<…και την άλλην ημέραν εξεκίνησε ο Γενναίος τας 20 Ιουνίου…με αρκετούς και μετά 2 ημέρας ευρέθη εις Τουρκοκερπινή με 2 χιλιάδες Καρυτινούς, μέρος Φαναρίτες και μέρος Λεονταρίτες, όπου ήκουσαν όσοι είχαν νουν να προσκυνήσουν, ότι ήλθεν πλήθος στρατεύματα>>. ( Απομνημ. Γεν. Κολοκοτρώνη, σελ. 186).